Sytske Sötemann

Gonca ÖZMEN

TANTE ROSA VE ÖLÜMCÜL ŞEYLER

                                       “Eski bir günü kurcalamak
                                         ölü bir kuşu yolmak kadar kolaydı”
                                                                              Oktay Rifat


Hem neden anlatmalı
                             üzerime bir tüy düştüğünü

Neyi nereye koymalı
                            sesimin çatlağını

Ağzı ölünün
Ölünün ağzı
Karıştı toprağa

Daha dün buradaydı. Duruyorlardı işte yan yana.
Roma’dan almıştım. Kayıyordu tabanları. Yanımda vardı.
Onun hep yanımda hep oluşu hep beni 
                                                               hep çok hep boğardı!
Değildik ki biz bir çift ayakkabı – kayardı.

Ayakları ölünün
Ölünün ayakları
Karıştı toza

Demincek buradaydı. Ağzımda acı badem tadı.
At arabalarının dünyadan kalktığı bir zamandı.
Hem bir at olarak neydi ki rüyası. Alnı kırçıldı.
O hep her şeye hep dörtnala hep kızardı. 

Kolları ölünün
Ölünün kolları
Karıştı ayaza

Hem nasıl anlatmalı
                         ölü bir kuşun kanadını 

Mezarını kazacağım sözcüğü
                         nereden bulmalı


Bir şiirinde Neruda ayakkabı giydirmişti zamana.
Rosa, ah Rosa, ne oldu söyle göğsünde koşturan o ata.
Öyle çok severdi ki soluk soluğa – 
                                                          dönüyor dünya son hızla.
Çağırma artık çağırma. Yer açılsın aklında.

Sesi ölünün
Ölünün sesi
Karıştı uykuya
 
Mayının da toprağa gömüldüğünü yeni öğrendi Rosa.
Kaçtı bir kemancıyla. Ah Rosa, balkabağından olur mu
                                                         hiç araba.
Bir çalılığın içinden geçmek gibi. Siste kuş sanki.
Onun artık hiç olmadığı yanımda hep bir kar tadı.

Demindi. Gözümü açıp kapattım gibiydi.
Ayakkabısının tekini kaybedeni kim ne etsindi.
Silahsız avlıyoruz artık birbirimizi. Delik deşik bir ağ.
Onun elleri hep ince hep uzaklardan hep ısrarla 
                                                          hep gelirdi.

Rosa bazen küser bazen kır çiçeklerine 
                                                           bazen susmaya giderdi.

Bir ölüden daha ölü.

TANTE ROSA EN DE STERFELIJKE DINGEN

“Het in herinnering roepen van een vroegere dag
was net zo makkelijk als het plukken van een dode vogel.”
Oktay Rifat

En waarom moet men vertellen
dat er een veer op mij viel

Waar moet men de hapering
in mijn stem plaatsen

De mond van de dode
Van de dode de mond
Raakte vermengd met de grond

Ze waren hier gisteren nog. Ze stonden precies naast elkaar.
Ik had ze in Rome gekocht. De zolen waren glad. Hij was bij me.
Dat hij altijd bij me was altijd aanwezig
verstikte me steeds meer!
We waren toch geen paar schoenen – die gleden uit.

De voeten van de dode
Van de dode de voeten
Raakten vermengd met het stof

Hij was hier net nog. De bittere smaak van amandel in mijn mond.
Er was een tijd waarin de paardenkoetsen uit de wereld verdwenen.
En dan die droom van haar als een paard. Met het grijze voorhoofd.
Zij wond zich altijd over alles op altijd in galop.

De armen van de dode
Van de dode de armen
Raakten vermengd met de vorst

En hoe moet men vertellen
over de vleugel van een dode vogel

Waar moet men de woorden
‘ik zal zijn graf gravenʼ vandaan halen

In een van zijn gedichten trekt Neruda de tijd schoenen aan.
Rosa, ach Rosa, vertel wat er gebeurde met dat paard
dat over je borst galoppeerde
Het was zo stapelverliefd zo buiten adem – de wereld draait dol.
Schreeuw niet meer schreeuw niet. Maak ruimte in je hoofd.

De stem van de dode
Van de dode de stem
Raakte vermengd met de slaap

Rosa heeft net gehoord dat ook de bom begraven is.
Ze vluchtte met een violist. Ach Rosa, bestond er ooit
een rijtuig van pompoen.
Alsof iemand uit een doornstruik tevoorschijn komt. Als een vogel in de mist.
Dat hij nooit meer bij me is bezorgt mij steeds een smaak van sneeuw.

Het duurde maar even. Als in een oogwenk.
Wat moest iemand doen bij het verliezen van een enkele schoen.
Voortaan jagen we ongewapend op elkaar. Een web vol gaten.
Zijn handen waren altijd dun kwamen altijd van ver altijd dwingend.

Rosa was soms beledigd liep soms het veld in hulde zich
soms in stilzwijgen.

Nog doder dan een dode.

Sytske Sötemann

Turkse poëzie in Nederlandse vertaling

Hollandaca'da Türkçe şiir

Vertaalde dichters:

Gonca ÖZMEN

TANTE ROSA VE ÖLÜMCÜL ŞEYLER

TANTE ROSA EN DE STERFELIJKE DINGEN