IK HOUD ER ZOWAAR VAN

het jaar 62 maart 28
ik zit in de trein van Praag naar Berlijn bij het raam
de avond valt
ik houd zowaar van het vallen van de avond zoals een vermoeide vogel daalt
	over de dampige natte vlakte
ik hield er niet van om het vallen van de avond te vergelijken met het dalen
	van een vermoeide vogel

ik houd zowaar van de aarde
kan iemand die hem nooit eens beploegd heeft eigenlijk wel zeggen
	‘ik hield van de aarde’?
ik heb niet geploegd
dit is zowaar mijn enige platonische liefde

ik houd zowaar van de rivier
of die zich nu rimpelloos voortbeweegt aan de voet van de heuvels
van de Europese heuvels met op hun toppen de kastelen
of dat die zich zover je kunt zien wijds en kaarsrecht uitstrekt
ik weet het, men kan zich zelfs niet eenmaal in dezelfde rivier wassen
ik weet het, de rivier zal nieuwe lichtjes brengen, jij zult ze niet kunnen zien
ik weet het, wij leven wat langer dan een lastpaard en veel korter dan een kraai
ik weet het, vóór mij heeft men deze pijn al ervaren
		ná mij zal men hem ook ervaren
vóór mij is dit allemaal al wel duizend keer gezegd
			ná mij zal het ook worden gezegd

ik houd zowaar van de hemel
of die nu bedekt is of helder
de hemelkoepel die Andrej op zijn rug liggend aanschouwde op het slagveld
	van Borodino
in de gevangenis heb ik twee delen van Oorlog en Vrede in het Turks vertaald
stemmen bereiken mijn oor
	niet vanuit de hemel maar vanaf de binnenplaats
de bewakers zijn weer eens iemand aan het slaan

ik houd zowaar van de bomen
voor mij verrijzen eenvoudig en voornaam de kale beuken in de omgeving
van Moskou bij Peredelkino in de winter
men acht beuken Russisch zoals wij populieren Turks vinden
de populieren van Izmir
laten hun bladeren vallen
en ons noemen ze Çakıcı
		mijn lange ranke geliefde
wij verbranden de huizen
in de bossen van Ilgaz in het jaar 1920 heb ik een linnen zakdoek aan de tak
van een den geknoopt
		zijn top mooi versierd

ik houd zowaar van de wegen
en van het asfalt
met Vera aan het stuur gaan wij van Moskou naar de Krim naar Koktebel
		Göktepe is de eigenlijke naam van het district
we zitten met z’n tweeën in een afgesloten doos
aan twee kanten stroomt de wereld buiten voorbij sprakeloos en veraf

nooit ben ik iemand zo nabij geweest
rovers kwamen mij tegemoet toen ik van Bolu afdaalde naar Gerede op
de rode weg toen ik achttien was
in de koets had ik niets anders dan mijn leven om te geven
en op ons achttiende is ons leven dat wat het minste waard is
dit had ik al eens ergens opgeschreven
door de donkere straat ga ik op een Ramadanavond ploeterend door
de modder op weg naar het schimmentheater
er hangt een lampion
misschien is het wel niet echt gebeurd
misschien heb ik wel ergens gelezen over een jongen van acht die naar het
schimmenspel gaat op een Ramadanavond in Istanbul aan de hand van zijn
opa
zijn opa met fez, die over zijn lange hemd zijn met sabelbont afgezette
mantel draagt
	en de lampion in de hand van de haremdienaar
		en ik uitzinnig van vreugde

er zijn zomaar bloemen opgekomen in mijn gedachten
klaprozen, cactussen, narcissen
in Istanbul, in Kadiköy, in de Narcissentuin kuste ik Marika
haar mond rook naar bittere amandel
ik was zeventien
mijn hart nam een vlucht, de schommel verdween in de wolken
ik houd zowaar van de bloemen
kameraden stuurden mij drie rode anjers in de gevangenis in 1948
ik herinnerde mij de sterren
ik houd zowaar van ze
ik moet ze van onderaf bekijken en me erover blijven verbazen
of bij ze in de buurt gaan vliegen

ik wil wat vragen aan de kosmonauten
zagen zij de sterren veel en veel groter
zijn het enorme edelstenen in het zwarte fluweel
		of abrikozen in oranje
wordt de mens hoogmoedig als hij de sterren dichter nadert
ik heb de kleurenfoto’s van de kosmos in het tijdschrift Ogonyok gezien
word nu niet boos, maar vrienden of we het nu non-figuratief of abstract
noemen
sommige leken op olieverfschilderijen en waren dus ongelofelijk figuratief
en concreet
daarmee geconfronteerd bonkt het hart van een mens in zijn keel
zij zijn de oneindigheid van onze weemoed, van ons verstand, van onze handen
ik keek naar ze en kon aan de dood denken zonder zelfs een sprankje pijn te voelen
ik houd zowaar van de kosmos
	
voor mijn oog verschijnt de sneeuwval
zowel de langzame geruisloze dikke vlokken als de dunne jachtige sneeuw
ik houd zowaar van de sneeuwval

ik houd zowaar van de zon
zelfs nu hij vertroebeld ondergaat in die kersenjam
soms gaat de zon in Istanbul onder als op gekleurde ansichtkaarten
maar zo zal jij er geen foto van kunnen maken

ik houd zowaar van de zee
		en hoe
behalve dan van de zeeën van Ajvazovskij

ik houd zowaar van de wolken
of ik er nu onder of boven ben
of ze nu op reuzen lijken of op witgevederde dieren

de maneschijn komt mij voor de geest,
al is het de allerslapste, de minst geloofwaardige, de meest kleinburgerlijke
ik houd ervan
ik houd zowaar van de regen
ook als die als een net over mij neerdaalt en zich druppelend verspreidt over
mijn ramen mijn hart laat mij achter waar ik ben verward in netten of in
een druppel en begeeft zich op reis naar een land dat niet op de kaart staat
ik houd zowaar van de regen

maar waarom heb ik plotseling deze liefdes ontdekt in de trein van Praag
naar Berlijn bij het raam
is het omdat ik mijn zesde sigaret heb opgestoken
eentje zal er mijn dood zijn
of omdat ik aan iemand denk die in Moskou is achtergebleven verdomme
wier haren blond zijn en wimpers blauw

de trein rijdt door het pikkedonker
ik houd zowaar van die diepe duisternis
de vonken spatten van de locomotief
ik houd zowaar van die vonken
het is nogal wat waar ik zowaar van houd, op mijn zestigste werd ik dit gewaar
in de trein van Praag naar Berlijn bij het raam terwijl ik de wereld bekeek
alsof ik voorgoed op reis was gegaan