Moderne Turkse poëzie
Samengesteld door Mehmet Emin Yıldırım, Sytske Sötemann en Mehmet Çetin
In Turkije leeft de poëzie onder de mensen. Dichters worden gehoord, gelezen en gezongen. En dichters luisteren. Een bloemlezing van moderne Turkse poëzie staat daarom midden in de Turkse geschiedenis en samenleving – en legt haarscherp getuigenis af van alle turbulenties. De Turkse poëzie zelf heeft in de twintigste eeuw eveneens diverse revoluties doorgemaakt. Van de traditionele divanpoëzie tot aan het vrije vers, van eenvoudige poëzie voor de massa tot introspectieve verzen waarin de taal centraal staat.
Turken kennen hun dichters. Met de toenemende banden tussen Nederland en Turkije is de tijd rijp om het Nederlandse publiek kennis te laten maken met de Turkse poëzie. Deze tweetalige editie is het resultaat van een vertaalproject van de Leidse universiteit, waarvoor veertig belangrijke Turkse dichters van de twintigste eeuw werden vertaald door diverse docenten en (oud-)studenten. Een bloemlezing vol verrassingen, die een totaaloverzicht geeft van de intense en dynamische poëzietraditie in het Turkije vanaf het begin van de vorige eeuw.
Mehmet Emin Yıldırım (1952) doceert Turkse taal- en letterkunde aan de Universiteit Leiden. Sytske Sötemann (1947) is vertaalster van Turkse poëzie en gepromoveerd op Turkse poëzie uit het begin van de twintigste eeuw. Mehmet Çetin (1955) is dichter en publiceerde meerdere dichtbundels en korte verhalen.
Turken kennen hun dichters. Met de toenemende banden tussen Nederland en Turkije is de tijd rijp om het Nederlandse publiek kennis te laten maken met de Turkse poëzie. Deze tweetalige editie is het resultaat van een vertaalproject van de Leidse universiteit, waarvoor veertig belangrijke Turkse dichters van de twintigste eeuw werden vertaald door diverse docenten en (oud-)studenten. Een bloemlezing vol verrassingen, die een totaaloverzicht geeft van de intense en dynamische poëzietraditie in het Turkije vanaf het begin van de vorige eeuw.
Mehmet Emin Yıldırım (1952) doceert Turkse taal- en letterkunde aan de Universiteit Leiden. Sytske Sötemann (1947) is vertaalster van Turkse poëzie en gepromoveerd op Turkse poëzie uit het begin van de twintigste eeuw. Mehmet Çetin (1955) is dichter en publiceerde meerdere dichtbundels en korte verhalen.
Hieronder een kleine selectie...
Tweetalig: Turks-Nederlands
Bindwijze: Gebonden
Pagina's: 768
Prijs: € 20.00
excl. verzendkosten
Speciale regeling voor boekhandels
Mehmet ÇETİN
RÜZGAR
sür beni küskün rüzgar ıslığından sür bu aşkın bu halkın içinden sür beni amazon'a sür istersen ormana kat kat en uzak kıyıda ay kabilesine su gözlü kurbağanın sesine kat yağmur ormanının gümbürtüsünde sürmanşet bir cinayete sür de katl'et masalcının hayatına sür beni hayal et yağmur kokulu toprakla büyüt beni leylak yüzlü sabah kırlarına sür oku yayından çıkan yerlinin avı yap beni yoksul kardeşimin gölgemde unut suyu ve uyut kuşu uzun seyirler dile rüzgar yolcusuna güz dile yaz sarısına solmasın küskün sür beni küskün rüzgar ıslığından sür sür beni küskün rüzgar ıslığından sür bu aşkın bu halkın içinden sür beni düşür sesimin ardına kırık da olsa vardır bir şarkısı her kovulmuşun kekeme de olsa sözüme sür beni sür beni küskün rüzgar ıslığıma sür
© Mehmet ÇETİN, 2000
Kekemece Piya İstanbul
DE WIND
verjaag mij ui t het gefluit van de gekrenkte wind jaag mij bij deze liefde bij dit volk vandaan jaag mij naar de amazone zo je wilt voeg me bij het bos lijf me in bij het maanvolk o p de verste kust neem me op in het gekwaak van de waterogige kikker in het geruis van het regenwoud en voeg me toe aan een bericht in de krant over moord, dood me jaag mij het leven in van de sprookjesverteller, verbeeld mij laat mij groeien door de naar regen geurende aarde jaag me op naar de seringenkleurige ochtenddauw maak mij tot slachtoffer van mijn arme broeder de indiaan wiens pijl uit zijn boog tevoorschijn schiet vergeet het water in mijn schaduw en laat de vogel slapen wens lange tochten voor de reiziger van de wind wens de herfst dat hij niet gekrenkt verbleekt in zomergeel verjaag mij uit het gefluit van de gekrenkte wind, jaag me weg verjaag mij uit het gefluit van de gekrenkte wind jaag me bij deze liefde bij dit volk vandaan, jaag me weg volg mijn stem hoe gebroken ook over elk van mijn verbanningen bestaat een lied jaag mij, bij al het gestotter, naar mijn woord verjaag me naar mijn gefluit van de gekrenkte wind, jaag me op
© Sytske Sötemann, 2001
Mehmet ÇETİN
İPİ KOPMUŞ UÇURTMA
uzun yolculukların halkıyım, görün: yurtsuzluğun rüzgarına tutunuşum bundan bundandır her aşkı son bir yangın gibi yaşayışım kürt sürgünü dağlarda her şarkıyla parçalanışım eskiden bilmezdim aşkı öğrendim, görün: yola düşen her kuş sürüsüne katılışım bundan bundandır çıldırdı ömrüm aşk ihtilali çağrısına her yürekte bu çığlığa denk düşecek bir karşılığa çok önceden yıktım ölümü kalbime, görün: korku düşse de kimi an sularıma ay bundan bundandır ayışığı öptü yarasını dağyıldızının sarısabır çiçeğiyle ağulanan şarkısını bir halkın ateştir yakar dediler yaksın daha, görün: dahası mı onyedisinde darağacına çıkışım bundan bundandır geceleri kan sızsa da rüyama dağlardan yakar ateş erir kar güneşe çıkar karçiçekleri o an uzun yolculuğun hançeri yaşamım, görün: siyanürü ağzımda aşk gibi taşımak bu yüzden ölüme giderken boynumdaki bu kahkaha çiçeği bundandır ömrüm artık ipi kopmuş bir uçurtma bundandır ömrüm ipi kopmuş bir uçurtma artık
© Mehmet ÇETİN, 1997
Aşkkıran Piya İstanbul
VLIEGER MET GEBROKEN TOUW
zie je, ik ben het volk van verre reizen: daarom hecht ik mij aan de landloze wind beleef ik elke liefde als een laatste brand en word ik verscheurd door ieder lied over bergen en koerden zie je, ik leerde de liefde die ik vroeger niet kende: daarom ging ik met elke zwerm vogels op de vlucht raasde mijn leven naar de roep om opstand der liefde en vindt deze schreeuw in elk hart zijn weerklank zie je, ik haalde de dood allang omver in mijn hart: daarom is de maan soms in mijn water als de angst toeslaat heeft het maanlicht de wond van de ster der bergen en het door aloë vergiftigde lied van een volk gekust zie je, ze zeiden het vuur brandt wakker het aan: daarom ging ik op mijn zeventiende al op weg naar de galg en als 's nachts het bloed uit de bergen in mijn dromen stroomt dan brandt het vuur smelt de sneeuw in de zon bloeit het sneeuwklokje zie je, mijn leven is de dolk van een verre reis: vandaar verspreidt de cyaankalie zich als liefde in mijn mond stokt tijdens het sterven deze schadelijke bloem in mijn keel daarom is voortaan mijn leven een vlieger met gebroken touw voortaan is mijn leven daarom een vlieger met gebroken touw
© Sytske Sötemann, 1997
Mehmet ÇETİN
BÊBEXTİYE
piye mê tu hocadê zê jü koi merdayna xo bêpine zê roca payızi zê varıse amnani ama şê omrê tu qê kem nêbiye iştiriyane to’ra xesreta to hocara vana kê daa bêveso welêbıro bêqediro nu welat e kê manu nia bewayr bêberbe serba bêbextiynê piye mê tu hocadê zê jü koi merdayna xo bêpine kırmanciyna xo bêpine ha gola dersima bêwayıre ware xu bêpine veri koide hega xo marabayna xo xovıramekê tu anca koe muzırra hızıre xu bêpine veng u vac çino kê bêberbe serba bêbextiyna mê piye mê tu hocadê zê jü koi merdayna xo bêpine tu zê tikma rezi tu zê koi berzi bêpine hocadê mılcıkane bırr bêpine cemu xu mezela qalike xu e kê rısna seri sıma ‘ce xu ‘ce cirane xu bêpine vıle xu çöytmeke zeri menci serba bêbextiyna mê piye mê tu hocadê zê jü koi merdayna xo bêpine
© Mehmet ÇETİN, 1995
Website Mehmet Çetin İstanbul/Amsterdam
NOODLOT
wacht daar onwrikbaar als de bergen, vader in je leven van herfstdagen en zomerregen onstelpbare tranen van heimwee wenend land dat jou schandvlekt verschroeit tot as hoedt men je niet huil dan om mijn noodlot wacht daar onwrikbaar als de bergen, vader wacht op je stam aan het verlaten meer van dersim wacht op je berg, je vlakte, je weide, je knechtschap en vergeet je heilige niet in de bergen van munzir niets zul je horen huilend om mijn noodlot wacht daar onwrikbaar als de bergen, vader wacht daar als een zaailing hoog in de bergen wacht daar als de vogels in het bos, als het meer van munzir, als het graf van je grootvader buig niet zucht niet om mijn tragisch noodlot wacht daar onwrikbaar als de bergen, vader
© Sytske Sötemann, 1997
Vertaling uit Kirmançki: Müslüm Polat i.s.m. Nesan Erdoğan
Edip CANSEVER
MASA DA MASAYMIŞ HA
Adam yaşama sevinci içinde Masaya anahtarlarını koydu Bakır kâseye çiçekleri koydu Sütünü yumurtasını koydu Pencereden gelen ışığı koydu Bisiklet sesini çıkrık sesini Ekmeğin havanın yumuşaklığını koydu Adam masaya Aklında olup bitenleri koydu Ne yapmak istiyordu hayatta İşte onu koydu Kimi seviyordu kimi sevmiyordu Adam masaya onları da koydu Üç kere üç dokuz ederdi Adam koydu masaya dokuzu Pencere yanındaydı gökyüzü yanında Uzandı masaya sonsuzu koydu Bir bira içmek istiyordu kaç gündür Masaya biranın dökülüşünü koydu Uykusunu koydu uyanıklığını koydu Tokluğunu açlığını koydu. Masa da masaymış ha Bana mısın demedi bu kadar yüke Bir iki sallandı durdu Adam ha babam koyuyordu.
© Edip CANSEVER, 1954
Dirlik Düzenlik İstanbul
TJONGE, WAT EEN TAFEL WAS DAT
De man vervuld van levensvreugde Legde zijn sleutels op tafel Zette de bloemen in de koperen vaas Legde zijn melk en eieren op tafel Legde het licht dat door het raam naar binnen viel neer Het geluid van een fiets het geluid van een takel De zachtheid van brood en de lucht legde hij neer Al wat hem door het hoofd speelde Legde de man op tafel Al wat hij wilde doen in het leven Ja dat alles legde hij neer Van sommigen hield hij van anderen niet Ook hen legde de man op tafel Drie maal drie was negen Hij legde de negen op tafel Hij stond naast het raam naast de hemel Reikte ernaar en legde het oneindige op tafel Al dagen wilde hij een biertje drinken Hij legde het schenken van het bier op tafel Hij legde zijn slaap neer legde zijn waken neer Zijn verzadiging en zijn honger legde hij neer. Tjonge, wat een tafel was dat Gaf geen krimp onder zoveel last Wankelde even stond weer stil En de man hij legde maar neer en neer.
© Sytske Sötemann, 2009
Turgut UYAR
TEL CAMBAZININ TEL ÜSTÜNDEKİ DURUMUNU ANLATIR ŞİİRDİR
Sizin alınız al inandım Morunuz mor inandım Tanrınız büyük âmenna Şiiriniz adamakıllı şiir Dumanı da caba Ama sizin adınız ne Benim dengemi bozmayınız Bütün ağaçlarla uyumuşum Kalabalık ha olmuş ha olmamış Sokaklarda yitirmiş cebimde bulmuşum Ama ağaçlar şöyleymiş Ama sokaklar böyleymiş Ama sizin adınız ne Benim dengemi bozmayınız Aşkım da değişebilir gerçeklerim de Pırıl pırıl dalgalı bir denize karşı Yangelmişim dizboyu sulara Hepinize iyi niyetle gülümsüyorum Hiçbirinizle döğüşemem Siz ne derseniz deyiniz Benim bir gizli bildiğim var Sizin alınız al inandım Sizin morunuz mor inandım Ben tam dünyaya göre Ben tam kendime göre Ama sizin adınız ne Benim dengemi bozmayınız
© Turgut UYAR, 1959
Dünyanın En Güzel Arabistanı Ankara
DIT GEDICHT IS HET VERHAAL VAN DE KOORDDANSER OP ZIJN TOUW
Heus ik geloof wel dat uw rood rood is Ook geloof ik wel dat uw paars paars is Uw god is groot, het zij zo Uw gedicht is een goed gedicht Met rook op de koop toe Maar hoe heet u eigenlijk U moet mijn evenwicht niet verstoren Ik versta mij met elke boom En of het nu druk is of niet Wat ik op straat verlies vind ik in mijn zak Maar de bomen zijn zus En de straten weer zo Maar hoe heet u eigenlijk U moet mijn evenwicht niet verstoren Ook mijn liefde kan veranderen en mijn werkelijkheid bovendien Aan de lichtende golvende zee Neem ik er mijn gemak van in het kniehoge water Goedbedoeld glimlach ik naar u allen Met geen van u kan ik gaan vechten Het doet er niet toe wat u zegt Er bestaat een geheim dat ik ken Heus ik geloof wel dat uw rood rood is Ook geloof ik wel dat uw paars paars is Ik ben precies als de wereld Ik ben volkomen mijzelf Maar hoe heet u eigenlijk U moet mijn evenwicht niet verstoren
© Sytske Sötemann, 2009
Yahya KEMAL BEYATLI
AÇIK DENİZ
Balkan şehirlerinde geçerken çocukluğum; Her lâhza bir alev gibi hasretti duyduğum. Kalbimde vardı “Byron”u bedbaht eden melâl. Gezdim o yaşta dağları, hulyâm içinde lâl, Aldım Rakofça kırlarının hür havâsını, Duydum akıncı cedlerimin ihtirâsını, Her yaz, şimâle doğru asırlarca bir koşu, Bağrımda bir akis gibi kalmış uğultulu... Mağlûpken ordu, yaslı dururken bütün vatan, Rü’yâma girdi her gece bir fâtihâne zan. Hicretlerin bakıyyesi hicranlı duygular, Mahzûn hudutların ötesinden akan sular, Gönlümde hep o zanla berâber çağıldadı, Bildim nedir ufuktaki sonsuzluğun tadı! Bir gün dedim ki istemem artık ne yer, ne yâr! Çıktım sürekli gurbete gezdim diyâr diyâr; Gittim o son diyâra ki serhaddidir yerin, Hâlâ dilimdedir tuzu engin denizlerin. Garbın ucunda, son kıyıdan en gürültülü Bir med zamânı, gökyüzü kurşunla örtülü, Gördüm deniz dedikleri bin başlı ejderi; Gördüm güzel vücudunu zümrütliyen deri Keskin bir ürperişle kımıldandı anbean; Baktım ve anladım ki o ejderdi canlanan. Sonsuz ufuktan âh o ne coşkun gelişti o! Birden nasıl toparlanarak kükremişti o! Yelken, vapur, ne varsa kaçışmış limanlara, Yalnız onundu koskoca meydan ve manzara! Yalnız o kalmış ortada âsî ve bağrı hûn, Bin mağara ağzı açmış, ulurken uzun uzun, Sezdim bir âşinâ gibi, heybetli hüznünü! Rûhunla karşı karşıya kaldım o med günü, Şekvânı dinledim, ezelî muztarip deniz! Duydûm ki rûhumuzla bu gurbette sendeniz. Dindirmez anladım bunu hiç bir güzel kıyı; Bir bitmeyen susuzluğa benzer bu ağrıyı.
© Yahya KEMAL BEYATLI, 1961
Kendi Gök Kubbemiz Yahya Kemal Enstitüsü İstanbul
HOGE ZEE
In mijn jonge jaren die ik doorbracht in de Balkansteden; Voelde ik ononderbroken een vlammend verlangen. De melancholie die Byron bedroefde, heerste in mijn hart. Op die leeftijd zwierf ik verstild in dagdromerij in de bergen, Ademde ik de vrije lucht van de velden rond Rakofça, Ervoer ik de hartstocht van mijn voorouders in galop, Eeuwenlang elke zomer een stormloop naar het noorden, Als een echo bleef dat gedaver weergalmen in mijn borst... Toen het leger was verslagen, het hele land in rouw gedompeld, Droomde ik iedere nacht van de gedachte aan overwinning. Van de lange vluchten restte slechts de pijn van de scheiding, De stromende wateren aan de andere zijde van de droevige grenzen, Ruisten steeds samen met die gedachten in mijn hart, Ik kende die smaak van oneindigheid aan de horizon! Op een dag wilde ik mij niet langer binden aan een plek of een vriend! Ik vertrok voorgoed naar den vreemde, ik reisde van land naar land; Ik ging naar dat laatste land naar waar van de aarde de grens was. Op mijn tong ligt nog altijd het zout van de wijde zeeën! Aan de rand van het westen tumultueus een vloed Van zijn laatste kust, de hemel bedekt met loodgrijs, Ik zag de duizendkoppige draak die men zee noemt; Ik zag zijn prachtige lijf en zijn huid van smaragd, Met een heftige rilling kwam hij hoger in beweging; Ik keek en begreep dat deze draak tot leven kwam. O welk een kolkende komst van de eindeloze verten! Hoe hij zich plotseling vermande en brulde! Zeilboten, schepen, alles vluchtte in paniek de havens in, Alleen aan hem behoorden de ontzaglijke ruimte en het schouwspel! Alleen hij bleef zichtbaar, opstandig en zijn boezem bloeddorstig, Zijn muil geopend in duizend grotten, langgerekt brullend, Als een oude bekende bespeurde ik zijn ontzagwekkende treurnis! Die dag van de vloed stond ik oog in oog met jouw ziel, Hoorde ik jouw jammerklacht, eeuwig zuchtende zee! Voelde ik dat wij met onze ziel jou in den vreemde toebehoren. Geen enkele mooie kust, begreep ik, is in staat, Deze smart te stillen, een onlesbare dorst.
© Sytske Sötemann, 2004
Proefschrift
Birhan KESKİN
FERAH AYİNİ
Dünyanın bir yerinde, burada, bir göl öylece duruyor. Mavi eflatun bir sabah Dünyanın bir yerinde kendini yavaş yavaş kuruyor. Bir kadın, benden biraz küçük, ılık ılık, bana dünyayı, sabahın hayretini anlatıyor: (Bir su şiirinde ben, gürül gürül akan aşağı illermişim eskiden) Bir kadın, benden biraz küçük, Sıçrayan Su olsun mesela adı, üstümdeki sessiz örtüye yağıyor. Burada, dünyanın bir yerinde, bir göl, öylece duruyor, Arkada dağlar var, onlar; daha da dağ daha da dağ daha da dağ diye benim eflatunuma vuruyor. Bir şaman, burada, bir şaman davuluna Sabah olana dek kayının kederiyle vuruyor.
© Birhan KESKİN, 2005
Ba İstanbul
VREUGDERITE
Ergens op de wereld, hier, bevindt zich een meer. Een lavendelblauwe ochtend vormt zich langzaam ergens op de wereld. Een vrouw, wat jonger dan ik, vertelt mij warm over de wereld, over de verwondering van de ochtend: (Eens was ik, in een watergedicht, de lage landen die luidruchtig stroomden) Een vrouw, wat jonger dan ik, noem haar bijvoorbeeld Spetterend Water, regent op de stille deken over mij heen. Hier, ergens op de wereld, bevindt zich een meer, daarachter liggen de bergen; zij slaan mijn lavendel en zeggen meer bergen, nog veel meer. Een sjamaan, hier, slaat op een sjamanentrommel tot aan de ochtend met het verdriet van een beuk.
© Sytske Sötemann, 2009
Yahya KEMAL BEYATLI
SESSİZ GEMİ
Artık demir almak günü gelmişse zamandan, Meçhûle giden bir gemi kalkar bu limandan. Hiç yolcusu yokmuş gibi sessizce alır yol; Sallanmaz o kalkışta ne mendil ne de bir kol. Rıhtımda kalanlar bu seyâhatten elemli, Günlerce siyah ufka bakar gözleri nemli. Bîçâre gönüller! Ne giden son gemidir bu! Hicranlı hayâtın ne de son matemidir bu! Dünyâda sevilmiş ve seven nâfile bekler; Bilmez ki giden sevgililer dönmiyecekler. Bir çok gidenin her biri memnun ki yerinden, Bir çok seneler geçti; dönen yok seferinden.
© Yahya KEMAL BEYATLI, 1961
Kendi Gök Kubbemiz Yahya Kemal Enstitüsü İstanbul
HET STILLE SCHIP
Als eindelijk de dag aanbreekt om ’t anker uit de tijd te lichten Verlaat een naar het onbekende koersend schip de haven. Stil, als was geen mens aan boord, begeeft het zich op weg; Geen zakdoek, noch een hand, wuift er bij dat vertrek. Vol van weemoed om de reis staan zij die bleven op de kade, Dagenlang staren hun vochtige ogen naar de donkere verte. Arme zielen! Dit schip is immers niet het laatste dat zal gaan! Noch is dit verdriet het laatste van het smartelijk bestaan! Tevergeefs wachten op de wereld de beminden en de minnenden; Niet beseffend dat de vertrokken geliefden nooit weer zullen keren. Van de velen die zijn afgereisd moet een ieder daar wel geluk ervaren, Vele jaren zijn vergaan; niemand kwam van die tocht teruggevaren.
© Sytske Sötemann, 2004
Proefschrift
Yahya KEMAL BEYATLI
RİNDLERİN ÖLÜMÜ
Hâfız’ın kabri olan bahçede bir gül varmış; Yeniden her gün açarmış kanayan rengiyle. Gece, bülbül ağaran vakte kadar ağlarmış Eski Şîrâz’ı hayâl ettiren âhengiyle. Ölüm âsûde bahâr ülkesidir bir rinde; Gönlü her yerde buhurdan gibi yıllarda tüter. Ve serin serviler altında kalan kabrinde Her seher bir gül açar; her gece bir bülbül öter.
© Yahya KEMAL BEYATLI, 1961
Kendi Gök Kubbemiz Yahya Kemal Enstitüsü İstanbul
DOOD DER HEDONISTEN
In de tuin bij het graf van Hafız bevindt zich een roos; Elke dag weer in de bloei van haar bloedende rood. Des nachts weent de nachtegaal tot aan ’t ochtendgloren. Zijn lied verbeeldt het oude Shiraz in intens bekoren. Voor een hedonist is de dood een land van lente zonder klacht; Jarenlang drijft en geurt zijn hart als wierook allerwegen. En op zijn graf door koele cipressen omgeven Bloeit elke ochtend een roos, zingt een nachtegaal elke nacht.
© Sytske Sötemann, 2004
Proefschrift
Yahya KEMAL BEYATLI
BÜYÜ ŞİİR
Pâris’de genç iken koyu Baudelaire-perest idim. Balkon’la, Yolculuk’la, Güzellik’le mest idim. Sinmişti şi’ri rûhuma ulvî keder gibi; Absent’e damla damla sιzan bir şeker gibi. Hulyâsιnιn yarattιğι iklîm o başka yer! Gür defnelerle çevrili, afyonlu bahçeler... Her zevki bir harâm olan efsunlu cennetin Koynunda vardι lezzeti bin türlü nîmetin. Bir gün vedâ edip o dîyarιn hayâtιna, Döndüm bütün bütün vatanιn kâinâtιna. Lâkin o bahçelerde geçen devre’den beri Kalbimde solmamιştιr o şi’rin çiçekleri.
© Yahya KEMAL BEYATLI, 1961
Kendi Gök Kubbemiz Yahya Kemal Enstitüsü İstanbul
BETOVERENDE POËZIE
Bezeten was ik van Baudelaire, toen ik jong was, in Parijs. Dronken was ik van Het Balkon, De Schoonheid en De Reis. Zijn poëzie doordrong mijn ziel als diepe smart; Zoals suiker in absint zich kristal na kristal onthardt. Die andere wereld, zo geschapen door zijn verbeelding! De opiumtuinen met laurieren, die weelderige omgeving ... In het hart van het betoverend paradijs, waarvan elk genot Een verbod was, lag de smaak van een duizendsoortig geluk. Op een dag nam ik toen afscheid van die wereld en dat leven Keerde naar het universum van mijn land met heel mijn wezen. Sedert de in die tuinen doorgebrachte jaren evenwel Zijn die bloemen van poëzie in mijn hart niet verwelkt.
© Sytske Sötemann, 2004
Proefschrift
Ahmed ARİF
AKŞAM ERKEN İNER MAHPUSHÂNEYE
Akşam erken iner mahpushâneye Ejderha olsa kâr etmez. Ne kavgada ustalığın, Ne de çatal yürek civan oluşun, Kâr etmez, inceden içine dolan, Alıp götüren hasrete. Akşam erken iner mahpushâneye. İner, yedi kol demiri, Yedi kapıya. Birden, ağlamaklı olur bahçe Karşıda duvar dibinde. Üç dal gece sefâsı, Üç kök hercai menekşe... Aynı korkunç sevdâdadır Gökte bulut, dalda kaysı. Başlar koymaya hapislik. Karanlık can sıkıntısı... Kürdün Gelini'ni söyler maltada biri Bense volta'dayım ranza dibinde Ve hep olmayacak şeyler kurarım, Gülünç, acemi, çocuksu... Vurulsam kaybolsam derim, Çırılçıplak, bir kavgada. Erkekçe olsun isterim, Dostluk da, düşmanlık da. Hiçbiri olmaz, halbuki, Geçer süngüler namluya. Başlar gece devriyesi jandarmaların... Hırsla çakarım kibriti... İlk nefeste yarılanır cıgaram, Bir duman alırım, dolu, Bir duman kendimi ölduresiye. Biliyorum, "sen de mi?" diyeceksin, Ama akşam erken iniyor mahpushâneye. Ve dışarda delikanlı bir bahar, Seviyorum seni, Çıldırasıya...
© Ahmed ARİF, 1968
Hasretinden Prangalar Eskittim Ankara
VROEG DAALT DE AVOND OVER DE GEVANGENIS
Vroeg daalt de avond over de gevangenis. Zelfs als draak begin je daar niets tegen. Noch je kundigheid in de strijd Noch je dappere heldenhart Wapenen je tegen weemoed Die zich zachtjes in je nestelt, je verteert. Vroeg daalt de avond over de gevangenis. Zeven stalen bomen worden neergelaten, Sluiten zeven poorten af. En dan plotseling treurt de tuin Daar aan de voet van de muur. Drie takken nachtelijke rust Drie wortels driekleurige viooltjes... In dezelfde vreselijke liefde Hangt de wolk in de lucht, de abrikoos aan de tak. De gevangenschap begint zwaar te vallen. De duisternis is beklemmend... Op het eiland zingt iemand de ‘Koerdenbruid’ Terwijl ik op en neer loop langs de kooien En aldoor onmogelijke dingen verzin, Lachwekkende, onhandige, kinderlijke... Werd ik maar neergeschoten, verslagen, zeg ik Spiernaakt, in een gevecht. Waren vriendschap en vijandschap Maar even manhaftig. Maar dat kun je vergeten, Bajonetten worden op lopen gezet. De nachtronde van de bewakers begint... Gretig strijk ik een lucifer af... Met de eerste trek wordt mijn sigaret gehalveerd, Ik inhaleer diep, heel diep. Een teug zal mijn laatste zijn, Ik weet het, ‘ jij ook al?’ zul je zeggen, Maar vroeg daalt de avond over de gevangenis. En buiten is het hevig lente, Ik ben gek op je, Stapelgek...
© Sytske Sötemann, 2009
Ahmed ARİF
İÇERDE
Haberin var mı taş duvar? Demir kapı, kör pencere, Yastığım, ranzam, zincirim, Uğruna ölümlere gidip geldiğim, Zulamdaki mahzun resim, Haberin var mı? Görüşmecim yeşil soğan göndermiş, Karanfil kokuyor cigaram Dağlarına bahar gelmiş memleketimin...
© Ahmed ARİF, 1968
Hasretinden Prangalar Eskittim Ankara
IN DE CEL
Heb je het gehoord stenen muur? Stalen deur, blind venster, Kussen, matras en ketenen van me, Treurige foto in mijn schuilplaats, Die nog bijna mijn dood was, Hebben jullie het gehoord? Mijn bezoek heeft groene lente-uitjes meegebracht, Mijn sigaret ruikt naar anjers Thuis in de bergen is de lente begonnen...
© Sytske Sötemann, 2009
Can YÜCEL
SERÇELEME
Çok oldunuz be serçeler Kapatırım şimdi kapıyı Dedim Dinlemediler beni Ben de kapatmadım kapıyı Varsın dinlemesinler
© Can YÜCEL, 1982
Rengâhenk İstanbul
LOFLIED VOOR DE MUSSEN
Zeg mussen, jullie maken het wel een beetje te bont Ik zal nu de deur maar eens dichtdoen Zei ik Ze luisterden niet naar me En ik deed de deur niet dicht Laat ook maar ze luisteren toch niet
© Sytske Sötemann, 2009
Ahmet HAŞİM
MUKADDİME
Karaosmanzâde Câvide Hayri Hanımefendi'ye Zannetme ki güldür, ne de lâle Âteş doludur, tutma yanarsın Karşında şu gülgûn piyâle... İçmişti Fuzuli bu alevden, Düşmüştü bu iksir ile Mecnûn Şi'rin sana anlattığı hâle... Yanmakta bu sâgardan içenler, Doldurmuş onunçün şeb-i aşkı Baştanbaşa efgân ile nâle... Âteş doludur, tutma yanarsın Karşında şu gülgûn piyâle!..
© Ahmet HAŞİM, 1926
Piyale İstanbul
PROLOOG
Voor mevrouw Karaosmanzâde Câvide Hayri Houd dit niet voor een roos, of een tulp Raak hem niet aan, vol van vuur als hij is Want branden zul je je aan deze rozenkelk ... Fuzulî heeft van deze vlam gedronken, En wat Mecnun door dit elixer overkwam Dat vertelt je het gedicht ... Branden zullen zij die uit deze beker drinken, Daarom is de nacht der liefde Vervuld van droefheid en verdriet ... Raak hem niet aan, vol van vuur als hij is Want branden zul je je aan deze rozenkelk!..
© Sytske Sötemann, 2009
Ahmet HAŞİM
MERDİVEN
Ağır, ağır çıkacaksın bu merdivenlerden, Eteklerinde güneş rengi bir yığın yaprak, Ve bir zaman bakacaksın semâya ağlayarak... Sular sarardı... yüzün perde perde solmakta, Kızıl havâları seyret ki akşam olmakta... Eğilmiş arza, kanar, muttasıl kanar güller Durur alev gibi dallarda kanlı bülbüller, Sular mı yandı? Neden tunca benziyor mermer? Bu bir lisân-ı hafîdir ki rûha dolmakta Kızıl havâları seyret ki akşam olmakta...
© Ahmet HAŞİM, 1926
Piyale İstanbul
DE TRAP
Traag zul je deze trappen tree voor tree bestijgen, Bladeren van zonnekleur dwarrelend aan je zomen, En heel even zul je huilend opzien naar de hemel ... Het water vergeelt ... je gezicht verbleekt langzaam, Aanschouw de rode lucht, de avond kondigt zich aan ... Naar de aarde gebogen bloeden aanhoudend de rozen, Takken als vlammen, nachtegalen die daar bloedig verpozen, Brandde het water? Waarom lijkt marmer op brons? De ziel is doordrenkt van deze verholen taal, Aanschouw de rode lucht, de avond kondigt zich aan ...
© Sytske Sötemann, 2009
Necip Fazıl KISAKÜREK
OTEL ODALARINDA
Bir merhamettir yanan, daracık odaların İsli lambalarında, isli lambalarında. Gelip geçen her yüzden gizli bir akis kalmış, Küflü aynalarında, küflü aynalarında. Atılan elbiseler, boğazlanmış bir adam, Kırık masalarında, kırık masalarında. Bir sırrı sürüklüyor terlikler tıpır tıpır, İzbe sofralarında, izbe sofralarında. Atıyor sızıların çıplak duvarda nabzı, Çivi yaralarında, çivi yaralarında. Duyuluyor zamanın tahtayı kemirdiği Tavan aralarında, tavan aralarında. Ağlayın, aşinasız, sessiz can verenlere, Otel odalarında, otel odalarında.
© Necip Fazıl KISAKÜREK, 1928
Kaldırımlar İstanbul
HOTELKAMERS
Het is een erbarmen dat brandt in de berookte lampen, In de berookte lampen van nauwe hotelkamers. Van elk gezicht dat voorbijkwam restte er in de verweerde spiegels, In de verweerde spiegels een geheime weerkaatsing. Neergeworpen kleding is op de wankele tafels, Op de wankele tafels een gewurgde man. Sloffende pantoffels slepen in de smerige halletjes, In de smerige halletjes geheimen mee. De polsslag van de smart slaat in de spijkergaten, In de spijkergaten op de kale muur. Men hoort dat de tijd tussen de plafonds, Tussen de plafonds het hout weg knaagt. Ween om hen die stierven in hotelkamers, In hotelkamers, ongekend en zonder stem.
© Sytske Sötemann, 2007
Can YÜCEL
VASİYET
beni kuzum datçaya gömün geçin ankarayı istanbulu! oralar ağzına kadar dolu alabildiğine de pahalı, örneğin zincirlikuyuda bir mezar 750 milyona burası nispeten ucuzluk ortada kalma tehlikesi de yok hayır dua da istemez, dediğim gibi beni datçaya gömün şu denizi gören mezarlığın orda, gömü sanıp deşerlerse karışmam ama!
© Can YÜCEL, 1999
Mekânım Datça Olsun İstanbul
DE LAATSTE WIL
begraaf me in mijn geliefde datça laat ankara, istanbul maar zitten! het is daar veel te vol en onvoorstelbaar duur, in zincirlikuyu bijvoorbeeld kost een graf je 750 miljoen lira hier is het relatief goedkoop bovendien loop je geen gevaar dakloos te worden en bidden om de zegen is evenmin vereist, zoals ik zei, begraaf mij maar in datça daar op die begraafplaats met zicht op zee, maar als ze een schat opgraven heb ik er niets mee te maken!
© Sytske Sötemann, 2009
Nâzim HİKMET
SİMAVNE KADISI OĞLU ŞEYH BEDREDDİN DESTANI’ndan
14. Yağmur çiseliyor, korkarak yavaş sesle bir ihanet konuşması gibi. Yağmur çiseliyor, beyaz ve çıplak mürted ayaklarının ıslak ve karanlık toprağın üstünde koşması gibi. Yağmur çiseliyor, Serezin esnaf çarşısında, bir bakırcı dükkânının karşısında Bedreddinim bir ağaca asılı. Yağmur çiseliyor. Gecenin geç ve yıldızsız bir saatidir. Ve yağmurda ıslanan yapraksız bir dalda sallanan şeyhimin çırılçıplak etidir. Yağmur çiseliyor. Serez çarşısı dilsiz, Serez çarşısı kör. Havada konuşmamanın, görmemenin kahrolası hüznü Ve Serez çarşısı kapatmış elleriyle yüzünü. Yağmur çiseliyor.
© Nâzim HİKMET, 1936
SİMAVNE KADISI OĞLU ŞEYH BEDREDDİN DESTANI İstanbul
Uit "HET EPOS VAN SJEIK BEDRETTIN"
14.
Gestaag daalt de regen,
angstig
zachtjes
als gefluister van verraders.
Gestaag daalt de regen,
als hollende blote witte voeten van afvalligen
over natte en donkere aarde.
Gestaag daalt de regen,
op de markt van Serez,
tegenover een kopersmid,
hangt mijn Bedreddin aan een boom.
Gestaag daalt de regen.
Het is een laat en sterreloos uur van de nacht.
En het spiernaakte vlees van mijn sjeik,
dat schommelt aan een kale tak,
is nat van de regen.
Gestaag daalt de regen.
De markt van Serez is stom,
de markt van Serez is blind.
In de lucht het vervloekte verdriet van niet spreken, van niet zien.
En de markt van Serez heeft de handen voor het gezicht geslagen.
Gestaag daalt de regen.© Sytske Sötemann, 2004
Uitgeverij Douane
Cemal SÜREYA
ÖNCELEYİN
Önce bir ellerin vardı yalnızlığımla benim aramda Sonra birden kapılar açılıverdi ağzına kadar Sonra yüzün onun ardından gözlerin dudakların Sonra her şey çıkıp geldi Bir korkusuzluk aldı yürüdü çevremizde Sen çıkardın utancını duvara astın Ben masanın üzerine koydum kuralları Her şey işte böyle oldu önce
© Cemal SÜREYA, 1958
Üvercinka İstanbul
TOEN IN HET BEGIN
In het begin waren er jouw handen tussen mijn eenzaamheid en mij Toen openden zich plotseling de deuren wagenwijd tot aan je mond Toen je gezicht daarna je ogen je lippen Toen kwam alles tevoorschijn Een pure vrijmoedigheid kwam er over ons Jij trok je schaamte uit hing haar aan de muur Ik gooide de regels over tafel Alles was toen zo in het begin
© Sytske Sötemann, 2009
Gülten AKIN
RESİM YAPAN ÇOCUKLA OZAN
Eğip kumral başını öyle Çizdiğin tayları usulca Kaçırıyorum Yüzlerce pegasus kentin üstünde Limanında tavşan ayaklı sandalın Serptiği gümüşten izleri Sözüm uzanarak siliyor siliyor Boz ve muhkem kış çobanlarını Alıp iyon denizine götürüyorum Bir elimde kekik bir elimde zeytin Cenevizli görüntüye astığın uçan kuşları Nasıl sevdin öyle, dokunamıyorum Sonra bir sis çekiyorsun resminin yüzüne Namlular tel dikenler ölüm üniforma Elim ulaşamıyor, yüreğim ağzımda Dilim lâl, sözlerim kırık
© Gülten AKIN, 1986
Günün Şiirleri Ankara
HET TEKENENDE KIND EN DE DICHTER
Langzaam help ik de veulens vluchten die je met je donkerblonde hoofd zo gebogen tekende Honderden pegasussen boven de stad Al pratend wissen mijn woorden in de haven de zilveren sporen van de roeiboot met hazenpoten De ruige en sterke winterherders Breng ik naar de ionische zee In mijn ene hand een takje tijm, in mijn andere olijf Hoeveel hield je niet van de vliegende vogels die je ophing Aan een genuees beeld, ik kan ze niet aanraken Later trek je een mist over het aanzicht van je tekening Geweerlopen prikkeldraad dood uniform Mijn hand kan die niet bereiken, mijn hart ligt in mijn mond Mijn tong is sprakeloos, mijn woorden zijn gebroken
© Sytske Sötemann, 2009
Hilmi YAVUZ
DOĞUNUN ÖLÜMERİ
ölüm bir aşirettir doğuda ayışığı gülden hoyrat gölleri güzelden talandır ve asi, durak bilmez ağıtlarıyla uçsuz bucaksız turnalarını kat kat gurbete dürmüş evvelbaharla sevdası göçer olandır ve bu nasıl bir serencâmdır satılır umudu beye hasreti bir meta gibi ve alınandır ve tuzdan, bozkırdan ninnilerini bir çığlık gibi mengeneden mengeneye sokup çürüten rüzgârdır türküsü ki eşkiyaya geniş ve bir kekliğe dardır ovası çelen bakışlı ve bir fişekliğe dizilmiş gibi omzu kuş nakışlı ağaçlarıyla acıya pusu kurandır ölüm bir aşirettir doğuda
© Hilmi YAVUZ, 1977
Doğu Şiirleri İstanbul
DE DODEN VAN HET OOSTEN
de dood is een stam in het oosten zijn maanlicht grover dan een roos zijn meren beroofd van schoonheid en zijn hartstocht trekt weg met zijn opstandige, onophoudelijke treurliederen, met de eerste lentes die zijn grenzeloze kraanvogels voortdurend op de vleugels doen gaan naar den vreemde en wat is dit voor een belevenis zijn hoop wordt verkocht aan een heer zijn verlangen is als een waar en iets wat men koopt en hij is de wind die zijn wiegenliedjes van zout en vlakte als een schreeuw in de tang neemt en laat verrotten zijn lied is ruim voor een rover en krap voor een patrijs met zijn bomen wier blik de vlakte overziet en wier gevederde schouders zijn gerangschikt als in een patroongordel zet hij een val voor de pijn de dood is een stam in het oosten
© Sytske Sötemann, 2009
Ataol BEHRAMOĞLU
KUŞATMADA
Kuşatma altında vermem gerekiyor Ömrümü etkileyecek kararları. Kuytu bahçelerde değil Sarsak odalarda yaşıyorum aşkı. En güzel dizeyi buluyorum derken Bozuyor düşümü bir klakson sesi Aklımda hayatım üstüne düşünceler Ve pantolonumdaki yağ lekesi. Sırıtkan, sırnaşık bir reklam spotu Ekleniyor sonuna duygulu bir filmin Sevgi yitiriyor anlamını Kaypaklaşıyor kin. Bir çocuk ölüsüyle yan yana Yaşıyor içimde gülen çocuk. Katıksız sevinç duymayı Ve üzülmeyi artık unuttuk. Gök diye bir şey vardı bir zaman Sonsuz, engin, mavi Şimdi sünepe bulutların Hasta köpekler gibi gezindiği Ve dalgakıranlarla zincirlenmiş deniz Gitgide çürüyen bir su olmada artık Akıtmada zehrini doğaya İçimizdeki bataklık... Kuşatma altında vermem gerekiyor Ömrümü etkileyecek kararları, Fakat hiçbir şey kurutamayacak Çorak topraklarda yeşerttiğim aşkı…
© Ataol BEHRAMOĞLU, 1978
Kuşatmada İstanbul
OMSINGELD
Omsingeld moet ik besluiten nemen Die mijn bestaan zullen beïnvloeden. Niet in afgelegen tuinen In vervallen kamers beleef ik de liefde. Net op het moment dat ik de mooiste regel vind Wordt mijn droom verstoord door het geluid van een claxon Door al die gedachten in m’n hoofd over mijn leven En door de vetvlek op m’n broek. Een grijnzend, opdringerig reclamespotje Wordt aan het slot van een gevoelige film gezet De liefde verliest zijn betekenis Onbetrouwbaar wordt de haat. Bij mij vanbinnen leven zij aan zij Het lachende kind en een kinderlijk. Verder zijn we vergeten pure vreugde Te voelen en echt verdriet te hebben. Eens was er iets dat hemel heette Eindeloos, weids, blauw Nu dwalen trage wolken Rond als zieke honden En de zee geketend door golfbrekers Wordt nu geleidelijk een rottend water Laat zijn gif in de natuur uitstromen Het moeras in ons... Omsingeld moet ik besluiten nemen Die mijn bestaan zullen beïnvloeden, Maar niets zal de liefde kunnen verdorren Die ik heb laten ontkiemen in de onvruchtbare aarde...
© Sytske Sötemann, 2009
Arkadaş Zekai ÖZGER
FERHAT
kara yeller ak yelleri dövende sevdanı yüreğine kuşat al sesimi vur kanının gümbürtüsüne zamanıdır dağları delmenin, Ferhat dağların başı yaslı Ferhat'ın sevdası kan ağlar yüreğin sağlam, bileğin güçlü Ferhat istesen dağlar dağlar... ateşi üfle Ferhat körüğü iyi kullan bu can bunca hasrete dayanır soludukça içime sevdan sevdan ki bir yakıcı kuştur yüreğimde gümbürder zulme karşı kan gibi ölürsem dağlar için ölürüm Ferhat kalırsam vuruşkan şahan gibi
© Arkadaş Zekai ÖZGER, 1974
Şiirler Ankara
FERHAT
omsingel op de dorsslede de noord en zuidwester omgord je hart met je hartstocht neem mijn stem, sla hem tegen het bonken van je bloed het is tijd om de bergen te slechten, Ferhat de bergtoppen zijn bedroefd Ferhats hartstocht huilt bloed je hart is gezond, je pols krachtig Ferhat als je wilt zijn er bergen genoeg... blaas het vuur aan Ferhat gebruik de blaasbalg goed deze ziel steunt des te heviger op verlangen naarmate jouw hartstocht bij mij verbleekt jouw hartstocht is een brandende vogel in mijn hart, bonkt als bloed tegen de onderdrukking als ik sterf, dan voor de bergen, Ferhat blijf ik in leven, dan als een krijgshaftige valk
© Sytske Sötemann, 2009
Murathan MUNGAN
KAYIP DERVIŞ BULUNMUŞ ŞAIR
hangi dil baş edebilir doğanın dilsizliğiyle dil dediğin incelmiş çaresizlik bulunmuş ümit kayıp geçmiş belki de dil doğamızı keşfetmek içindir eski söz: bir dünyaya sığamazken iki hükümdar bir posta sığarmış kırk derviş matematik denilen yalnızca kesinlik değil seçiminde pusu reddinde tuzak olmak nice çeşittir ne damarlarımızdaki gelenek isyan ne aşktan seyrek ve uzak bu nesil yetmiyor içimizdeki çarpışmaya nice yazsak söylesek gün bizim değil her şey kendimize vaat ettiğimiz anlar içindir
© Murathan MUNGAN, 2001
Erkekler İçin Divan İstanbul
VERMISTE DERWISJ GEVONDEN DICHTER
welke taal kan het hoofd bieden aan de sprakeloosheid van de natuur wat je taal noemt is verschrompelde onbeholpenheid gevonden hoop verloren verleden misschien is de taal er wel om onze natuur te ontdekken een oud gezegde luidt: terwijl één aarde te klein is voor twee heersers passen er veertig derwisjen op één kleed wat men wiskunde noemt is niet alleen ondubbelzinnigheid in je keuze zit de hinderlaag in je afwijzing de val hoeveel soorten zijn bestaan er niet noch de opstand in de traditie van onze aderen noch deze generatie los en ver van de liefde is toereikend voor de strijd in onszelf hoeveel we ook schrijven of zeggen, de dag is niet van ons maar voor de momenten waarop wij onszelf alles beloven
© Sytske Sötemann, 2009
Yahya KEMAL BEYATLI
HAYÂL ŞEHİR
Git bu mevsimde, gurup vakti, Cihangir’den bak! Bir zaman kendini karşındaki rü’yâya bırak! Başkadır çünkü bu akşam bütün akşamlardan; Güneşin vehmi saraylar yaratır camlardan; O ilâh isteyip eğlence hayalhanesine, Çevirir camları birden peri kâşânesine. Som ateşten bu saraylarla bütün karşı yaka Benzer üç bin sene evvelki mutantan şarka. Mestolup içtiği altın şarabın zevkinden, Elde bir kırmızı kâseyle ufuktan çekilen, Nice yüz bin senedir şarkın ışık mîmârı Böyle mâmûr eder ettikçe hayâl Üsküdar’ı. O ilâhın bütün ilhâmı fakat ânidir; Bu ateşten yaratılmış yapılar fânidir; Kaybolur hepsi de bir anda kararmakla batı. Az sürer gerçi fakîr Üsküdar’ın saltanatı; Esef etmez güneşin şimdi neler yıktığına; Serviler şehri dalar kendi iç aydınlığına, Ezelî mağfiretin böyle bir îkliminde Altının göz boyamaz kalpı kadar hâlisi de. Halkının hilkati her semtini bir cennet eden Karşı sahilde, karanlıkta kalan her tepeden, Gece, birçok fıkarâ evlerinin lâmbaları En sahîh aynadan aksettiriyor Üsküdar’ı.
© Yahya KEMAL BEYATLI, 1961
Kendi Gök Kubbemiz Yahya Kemal Enstitüsü İstanbul
STAD DER VERBEELDING
Ga in dit seizoen, tegen zonsondergang, naar Cihangir en kijk! Geef jezelf eens even over aan de droom daar aan de overzij! Anders dan al die andere avonden zal deze avond immers zijn; De beeldingskracht der zon herschept de ramen tot paleizen; Die god wenst vermaak voor zijn huis der verbeelding, Ineens verandert hij de ramen in een sprookjeskasteel. De paleizen van vuren gloed doen nu de ganse overzijde Op het luisterrijke oosten van drieduizend jaar geleden lijken. Hoeveel honderdduizend jaren al laat de lichtbouwmeester van het oosten, Die zich met een rode bokaal in de hand, verrukt en dronken Van de genoten gouden wijn, terugtrekt aan de horizon, Dit Üsküdar der verbeelding zó ontluiken. Van korte duur is echter de openbaring van die god; Vergankelijk de bouwsels geschapen uit deze gloed; In een oogwenk is alles voorbij zodra het in het westen donker wordt. Het sultanaat van het arme Üsküdar duurt werkelijk maar kort; Zonder al wat de zon nu neerhaalt te betreuren, Verzinkt de stad der cipressen in haar eigen innerlijk licht. In dit klimaat doordrongen van eeuwige genade Verschilt geen goud van klatergoud. Van elke in duister gehulde heuvel op de overoever, Waar het vaardige volk van elke wijk een paradijs maakt, Weerkaatsen in de nacht de vele lampen in de huizen der armen, Üsküdar in de meest waarachtige spiegel.
© Sytske Sötemann, 2004
Lale MÜLDÜR
SU MÜZİĞİ
. . . camların içinde uyuyoruz . . . kelebekler/akrepler yağıyor … yanımda o . . . yanımda artık hep o . . . klorofil . . . hiçbir şey yok sayılır oysa . . . hiçbir şey yok artık Orissa’da çalan bir lirden başka ... bir su gibi yürüyor unutuş . . . kedi tırmıklarıyla uyanıyorum... bir sis kedisi o . . . kristal çığlıklarıyla........................... cama yapışmış bir kelebek ölüsü ... onun yüreği bu ya da benim . . . okyanusların kenetlendiği yerde bir flamingo bağırıyor ... uyanır gibi oluyor . . . yok bir şey diyorum yok bir şey . . . orkideler/menekşeler/leoparlar yağıyor …. camların camların içinde uyuyoruz.........
© Lale MÜLDÜR, 1988
Uzak Fırtına İstanbul
WATERMUZIEK
. . . wij slapen in glazen . . . vlinders/schorpioenen regenen . . . hij naast mij . . . hij voortaan altijd naast mij . . . chlorofyl . . . bijna alsof er niets bestaat . . . niets bestaat er meer behalve een welluidende lier in Orissa . . . vergetelheid stroomt als water . . . ik word wakker van het gekrab van een kat . . . het is een mistkat . . . met zijn kristallen kreten....................... het lijk van een vlinder plakt tegen het raam. . . dit is zijn hart of het mijne . . . daar waar de oceanen worden verankerd schreeuwt een flamingo . . . hij lijkt wakker te worden . . . het is niets zeg ik het is niets . . . orchideeën/viooltjes/luipaarden regenen . . . wij slapen in glazen, binnen in glazen ........
© Sytske Sötemann, 2009
Lale MÜLDÜR
TURKISH RED
türk kırmızısı düşüncesini yapan şairler abdallar ve gezgin âşıklar eski devir görgüsünce hazırlanmış bir içki sofrasına oturduğunda turkish red çocuk sultanlar selçuklu çinilerindeki kırmızılara bakarak ağladığında turkish red istridyenin yenme yöntemi & servisi salona giriş & peçetelerin kullanılışı sofra hizmetlilerinin giyinişi & davranışı restorana giriş & restoranda oturuş atnalı ziyafet masaları ve Fırat geceleri gibi şeyleri düşündüğümde turkish red kulaklarında ay-yıldızlı küpeleriyle oturan bir azeri kızı düşününce the köprünün ışıkları ve onun suda titreşen akisleri arasında bağlantı kuruyorum suyu hep bir kolye köprüyü ay-yıldızlı bir beden olarak düşünüyorum (* -------- = türk köprü bir köprü gibi kendimden ayrılıp bir türk gibi, kırmızı, ağlıyorum, turkish red
© Lale MÜLDÜR, 1991
Seriler Kitabı İstanbul
TURKISH RED
zij die het begrip turks rood bedachten zijn de dichters derwisjen en zwervende troubadours toen zij aan de borreltafel zaten die was gedekt in de stijl van vroeger turkish red toen de kindersultans huilden terwijl zij naar al het rood keken op de seltsjoekentegels turkish red de manier van eten & opdienen van oesters van de eetkamer betreden & een servet gebruiken van het kleden van de obers & hun manieren van een restaurant binnengaan & in een restaurant zitten de dinertafels in hoefijzervorm en de nachten aan de Eufraat toen ik aan al deze dingen dacht turkish red als ik denk aan een azeri meisje met maan en sterringen in haar oren verbind ik de lichtjes van de brug en de trillende weerspiegelingen van haar in het water ik denk aan het water altijd als een collier aan de brug als een lichaam van maan en ster (* ------- = turk brug als een brug scheid ik mij van mijzelf als een turk, rood, huil ik, turkish red
© Sytske Sötemann, 2009
Gülseli İNAL
BABİLONİA FAHİŞESİ
I. TABAKA RH / IO2.9055 Üçgen bahçenin ucunda Derinliklere kaymış gövdenin Kızılipleri Gözün sarmal yasadaki Yeni bağıntı yosunuyla kendini salmış Ağır taşların Ağırlığıyla Ezginin asırlardır sürdüğü Bu firavun kapısında Utu kuşunun bekçilik ettiği beden kanat Ra’ya yemin üzerine yemin etmişti Sfenkslerin doğasında bulunan Aslan boğa kartalla en yüce Suç haritası açılmıştı Nil vadisinde ölüler evinden yeni çıkılıyordu Nehir bilinmezi besliyor Lotus bir geçiş uğruna kıpırdıyordu Çok unutkandı ve tüm renkleri içmişti II TABAKA RD/ IO6.4 Nasturi Gömme töreni adına Kuşluk vakti Tüm ağaçlar birden tutuşmuştu Oradan buradan unutulmuş Demir mazgallı halkalar Kayalıkların mührüydü İç ılıklık Öbür İç yağmurla Beslenecekti İç bölgeye Tabana Serpilen sedef safir sel Üçlü üçgen Kokulu çağla karma Düzensizlik modüslerinde Tek tük yere çarpılıyordu Pembe bir kız Sarı kıpkırmızı kesilmişti saçları Sırtı siyah bir ayla yarık Yeryüzü yasaktı betimde ve kalın kitapta Zehirli otların yaşadığı bilinçsizlikti
© Gülseli İNAL, 2009
Toplu Şiirler İstanbul
DE HOER VAN BABYLON
LAAG I RH / 102.9055 Aan de top van de driehoekige tuin Hadden de in de diepten gegleden rode draden Van het lichaam Zich verstrengeld met het mos van de beek Tot een nieuwe verbinding volgens de wet van de spiraal Met het gewicht Van zware stenen Had de vogel van de zonnegod die met zijn machtige vleugel Onder de eeuwenoude melodie De wacht hield bij de poort van deze farao Ra een eeuwige eed gezworen Met de leeuw de stier de adelaar in Sphinxen’ aard Was de hoogste Kaart van de zonde geopend In de Nijlvlakte begon juist de exodus uit het dodenhuis De rivier voedde het onbekende De lotus trilde bij een enkel voorbijgaan Was zeer vergeetachtig en had alle kleuren gedronken LAAG II RD / 106.4 In naam van het Nestoriaanse Begrafenisritueel Haddden tegen de middag Alle bomen plotseling vlam gevat Hier en daar vergeten Ringen met ijzeren gaten Waren het zegel van de rotsen Innerlijke warmte Zou met andere Innerlijke regen Worden gevoed Parel saffier en zout Lagen verspreid over het binnenterrein Over de bodem De driehoekige driehoek Vermengd met de geurige tijd Was volgens de methoden van wanordelijkheid Her en der over de grond uitgestrooid Een roze meisje Haar gelige knalrode haar was geknipt Haar rug door een zwarte maan gespleten De wereld was verboden op mijn gezicht en in het dikke boek Waar de giftige kruiden leefden Stond vergetelheid
© Sytske Sötemann, 2009
Birhan KESKİN
TAŞ
İlk benim yüzüme rastladınız, en eskisiyim buranın.
Karnıyım dünyanın. Yeryüzünün ağrısı bendedir.
Kum ve kayaç benim.
Issızlık bilgisiyim ben, sessizlik bilgisi.
Dumanın ve kalmanın büyük planıyım.
Her şeyi gördüm, her şeyi. Suyun gidişini, ağacın
çiçeklenişini.
Tekrar tekrar gördüm ben daha da görürüm. Büyük Zaman,
benim.
Denizler dalgalar dövdü beni, sert rüzgârlar yurt bildi
zirvelerimi.
Kırıldım, söküldüm, ufalandım; döndüm bitiştim tekrar
kendime
açsan, kırsan, baksan; bütün yeryüzü, her zerremde.
Taş taşıdım, içim kendimden yorgun benim, dilim çok uzun
bir yankı.
En eskisiyim ben buranın.© Birhan KESKİN, 2005
Ba İstanbul
DE STEEN
Het eerst ontmoette u toevallig mijn gezicht, ik ben de oudste van hier.
Ik ben de buik van de wereld. De pijn van de hele wereld zit in mij.
Zand en steen ben ik.
Ik ben de kennis van de verlatenheid, de stiltewetenschap.
Ik ben het grote plan van stilstaan en blijven.
Alles heb ik gezien, alles. De wijze waarop het water stroomt,
de boom in bloei staat.
Telkens weer zag ik dat en zie ik het nog. De Grote Tijd, ben ik.
Zeeën, golven sloegen over mij heen, harde winden bouwden
van mijn toppen hun land.
Ik brak, werd uiteen gerukt, in stukken gehakt; ik keerde om raapte
mezelf weer bijeen,
maak me maar open, breek en bekijk me; de hele wereld zit in elke
vezel van mij.
Ik droeg steen, ik ben moe van mezelf, mijn taal is een zeer lange echo.
Ik ben de oudste van hier.© Sytske Sötemann, 2009
Nâzim HİKMET
SAAT 21-22 ŞİİRLERİ’NDEN
Ne güzel şey hatırlamak seni :
ölüm ve zafer haberleri içinden,
hapiste
ve yaşım kırkı geçmiş iken...
Ne güzel şey hatırlamak seni :
bir mavi kumaşın üstünde unutulmuş olan elin
ve saçlarında
vakur yumuşaklığı canımın içi İstanbul toprağının...
İçimde ikinci bir insan gibidir
seni sevmek saadeti...
Parmakların ucunda kalan kokusu sardunya yaprağının,
güneşli bir rahatlık
ve etin daveti :
kıpkızıl çizgilerle bölünmüş
sıcak
koyu bir karanlık...
Ne güzel şey hatırlamak seni,
yazmak sana dair,
hapiste sırtüstü yatıp seni düşünmek :
filânca gün, falanca yerde söylediğin söz,
kendisi değil
edasındaki dünya...
Ne güzel şey hatırlamak seni.
Sana tahtadan bir şeyler oymalıyım yine :
bir çekmece
bir yüzük,
ve üç metre kadar ince ipekli dokumalıyım.
Ve hemen
fırlayarak yerimden
penceremde demirlere yapışarak
hürriyetin sütbeyaz maviliğine
sana yazdıklarımı bağıra bağıra okumalıyım...
Ne güzel şey hatırlamak seni :
ölüm ve zafer haberleri içinden,
hapiste
ve yaşım kırkı geçmiş iken...© Nâzim HİKMET,
1945 İstanbul
Uit “GEDICHTEN VAN 21-22 UUR”
Heerlijk om zo aan jou te denken: tussen de berichten over dood en victorie in de gevangenis terwijl ik de veertig al ben gepasseerd... Heerlijk om zo aan jou te denken: met je hand nonchalant op een blauwe doek en in je haren de waardige zachtheid van Istanbul’s geliefde grond... Het geluk van jou te houden Voelt als een tweede mens van binnen... De geur van geraniums nog aan je vingertoppen, een zonnige rust en de uitnodiging van vlees: een bloedrood dooraderde warme diepe duisternis. Heerlijk om zo aan jou te denken, over jou te schrijven, op mijn rug in de gevangenis over jou te liggen peinzen: het woord dat je bezigde op een bepaalde dag, op een bepaalde plek, niet dat woord op zichzelf maar de wereld die daarin besloten lag... Heerlijk om zo aan jou te denken. Ik moet weer eens wat van hout voor je snijden: een sieradenkistje een ring, en een paar meter stof van fijne zijde weven. En ik moet nu meteen van mijn bed opspringen mij bij mijn raam aan de tralies vastklampen en voor het melkwitte blauw van de vrijheid luidkeels lezen wat ik jou heb geschreven... Heerlijk om zo aan jou te denken: tussen de berichten over dood en victorie, in de gevangenis terwijl ik de veertig al ben gepasseerd...
© Sytske Sötemann, 2010