2007

Gedichten uit de gevangenis

Pinokyo’yu Okuyorum

pinokyo’yu okuyorum
otuzundan sonra
bahçeye yağmur yağıyor
ve
ben
üzerime yapıştırılmış bütün elbiseleri
kazımaya
başlıyorum
ince bir spatulayla!

pinokyo’yu okuyorum
otuzundan sonra
bahçeye yağmur yağıyor
ve
ben
yağmurun ördüğü kumaşa sarılıp
çekip gidiyorum
anayasanızdan!

Hasan Koç
Kocaeli F Tipi Cezaevi

Ik lees Pinokkio

ik lees pinokkio
in de dertig
het regent in de tuin
en
ik
begin
alle aan mij vastgeplakte kleren
af te schrapen
met een smalle spatel!

ik lees pinokkio
in de dertig
het regent in de tuin
en
ik
wikkel mijzelf in de door regen geweven stof
en ga er vandoor
bij jullie grondwet vandaan!

Hasan Koç
De gevangenis van het type F in Kocaeli
Vertaling: Sytske Sötemann

***
Gıcırtılı Gece

Üstünde işlek düşlerin ışıltısı
sarı bir islık çalıyor uzuyor raylar...
Tramvaylar geçiyor kulaklarımdan
Tramvaylar demir gıcırtılı, çığlıksı...
Bir bulut kaynıyor kafamda içime yağmur yağıyor
Şimşekler düşüyor kalbimin kara sularına
küf yosun bir zaman yanıyor.
Bir balık zıplıyor birden ıslanıyor karanlık
Ala bir balık kırmızı sarı pullu
Yanıp sönüyor pulları dalıyor suya.
Sıkıyorum dişlerimi, dişlerimin arasında
orlon bir örgüt oluyor zaman
Tüylerim diken üstünde bir ordu...
Birden ürkmüş bir at oluyor zaman
Kuyruğuna teneke yıllar bağlı.
Kaçıyor at, takırdıyor yıllar.
Kayalıklar! Kayalıklar!
At! Dikkat!
Attı at kendini bir çift kanat taktı
sustu yıllar bir teneke boşlukta.
Yalancı bir güneş doğuyor şimdi beyaz beyaz
Yapraklara vuruyor şavkını
yapraklar çatırdıyor.
Yeşil bir yağmur başlıyor sonra
içimde bulutlar kişniyor bahar
Bir ses geliyor sesler içinden
Bir radyo yeşil yeşil bakıyor
Bir şarkının gözlerinden
Gene karıştı dalgaları
Radyo hışırtılı...
Bu gece her şey yeşil
Bu gece her şey gıcırtılı
Dolap, radyo, kapı...
Dört yan duvar
Duvarda yeşil gece havaları
Yine bir tramvay geçiyor kulaklarımdan
şimdi de bir nöbetçi ıslığı
Gözlerim bir açık bir kapalı

Bülent Şamcı
Sincan F Tipi Cezaevi

Geknars in de nacht

Onder de gloed van levendige dromen
trekken de rails een roetgeel spoor...
Trams passeren mijn oren
Trams met ijzeren geknars, als geschreeuw...
Een wolk woedt in mijn hoofd, het regent van binnen
Bliksemschichten schieten langs het zwarte water van mijn hart
schimmels en mossen branden een tijd.
Plotseling springt een vis uit het water, doordrenkt de duisternis
Een rood en geel geschubde vis
Flikkert aan en uit, duikt terug.
Ik knarsetand, tussen mijn tanden
wordt de tijd een organisme van orlon
worden mijn haren een leger dat overeind staat...
De tijd is plotseling een geschrokken paard
met de jaren als tinnen kannen aan zijn staart gebonden.
Het paard slaat op hol, achter hem aan kletteren de jaren.
De rotsen! De rotsen!
Paard! Pas op!
Het paard sprong, mat zich een paar vleugels aan
de jaren zwegen in een tinnen leegte.
Een valse zon verrijst nu spierwit
Zijn stralen blakeren de bladeren
de bladeren knisperen.
Dan begint er een groene regen te vallen
de wolken hinniken bij mij van binnen lente
Een stem verheft zich boven de andere
Een radio zendt zijn groene licht uit
Door de ogen van een lied
Raken zijn golven weer verward
De radio ruist...
Alles is groen vannacht
Alles knarst vannacht
De kast, de radio, de deur...
De muren aan alle vier de kanten
De groene nachtelijke tonen tegen de muren
Weer passeert een tram mijn oren
nu de fluit van een bewaker
Mijn ogen gaan even open en dan dicht

Bülent Şamcı
De gevangenis van het type F in Sincan
Vertaling: Sytske Sötemann

***
Nasıl Ferahlarım?
Anımsar mısın pervari şafaklarını
Yoksul ve çıplaktılar
Birlikte giydirmiştik üşümesinler diye
Türkü dolu geceleri
Gül koksun istemiştik
Yalnızdık
Cümle iyilikler gibi horlanan
Yokuşlarda nefesi tıkanan çocuklardık
Yine de nar ve ceviz kokardı avuçlarımız
Yılmadan yürümek
İşte buydu andımız
Gözlerimizin suya değdiği bir akşam
Birlikte içtiğimiz
Daha terletmekteyim
Durmadan vuslata kırbaçlayarak
O asi kısrağın sağrısını
Öyle susayım ki
Ama öyle susayım ki
Bir ilk yaz akşamı
Gözlerimiz yeniden değerse suya
Ancak ferahlarım

Diyadin Turhan
Sincan F Tipi Cezaevi

Hoe kom ik tot rust?
Herinner je de dageraad in pervari
Arm als hij was en naakt
Samen kleedden wij hem aan zodat hij geen kou zou vatten
Wij wilden de nachten vol liedjes
De geur van rozen
Wij waren alleen
Kinderen, buiten adem de heuvels in,
op wie neergekeken wordt zoals op alle goede dingen
Toch roken onze handpalmen naar granaatappel en walnoot
Onversaagd doorlopen
Dat was onze eed
Die wij zworen op een avond
Toen onze ogen het water raakten
Nog altijd houd ik
Die rebelse merrie eronder
en duw zijn achterste naar vereniging
Ik heb zo’n dorst
Zo’n ontzettende dorst
Als op een avond in de lente
Onze ogen weer het water raken
Dan kom ik pas tot rust

Diyadin Turhan
De gevangenis van het type F in Sincan
Vertaling: Sytske Sötemann

***
Bozkır yüzlü kadınlar

Sason’da intihar eden adaşım
ve memleketlim kadının anısına

Önce
kilit vurmayı öğrettiler
hayatlarına
görmemeleri için
sürmeler çektiler
gözlerine
Hep içlerine bakacaklardı artık

Sonra
sürme karası
is karası bir sınırda
her biri
ruhunun vatanını yarattı
kendinden
Küskün birer mühürdü gözleri
yaşam ve ölüm menzilleri arasında
birer kaçak
Yolları içlerinden geçer onların

Geçilmeyen kilitli kapıydı hayatları
bütün sorular
kapanan kapıların ardında kaldı.

Sabriye Çiftçi
Gebze Cezaevi

Vrouwen met steppengezichten

Ter nagedachtenis aan de vrouw, mijn naam- en landgenote,
die zelfmoord pleegde in Sason

Eerst
leerden zij hun een slot
te hangen aan hun leven
opdat ze niet zouden zien
grendelden zij
hun ogen
Zo zouden ze altijd alleen naar binnen kijken

Daarna
op een grens
zwart als eyeliner
roetzwart
schiep ieder
het land van haar ziel
in zichzelf
Ieders ogen verkommerd en verzegeld
ieder een vluchteling
tussen levens- en doodsbestemming
Hun wegen liepen door hen heen

Hun leven was een ontoegankelijke gesloten deur
alle vragen
bleven achter slot en grendel.

Sabriye Çiftçi
De gevangenis van Gebze
Vertaling: Sytske Sötemann

***
Sancı

biz seninle bir zamanlar bir
aşkı paylaşmıştık bir
sevinci bir
evi:evliliği değil
belki bir evcilik oyununu.
komşumuzdu Kediciğer,sevgisiz domuz
neymiş,kediyle ciğer yan yana durur muymuş
kim kediydi kim ciğer, ontolojik sorumuz
komşular komşu değil hafiye:
Mike Hammer’lar, Komiser Columbo’lar
Bekçi Murtaza’lar, Meraklı Melahat’lar
her katta bir kapı aralanır
bir çift göz sıçrardı üstümüze
iki göz evimize koşardık
iki hüzün iki çeşme

Kenan Yücel
Ağustos 2000 yılından beri cezaevinde

Pijn

Jij en ik deelden eens
een liefde een
vreugde een
huis: geen huwelijk
misschien een spel van echtgenoten.
Leverkat was onze buurman, liefdeloze bastaard,
hoe kunnen kat en lever in vredesnaam samenleven?
wie de kat was en wie de lever was onze ontologische kwestie
buren waren eerder detectives dan buren:
Mike Hammer, Inspecteur Columbus
Agent Murtaza, Nieuwschierig Aagje
op iedere verdieping kierde een deur
loerde een paar ogen naar ons
we renden naar ons huis van twee kamers
twee ogen als twee droevige fonteinen

Kenan Yücel
Sinds augustus 2000 in de gevangenis
Vertaling: Sytske Sötemann

---

meer artikelen